(Drogi, bardzo młody Czytelniku, jeśli w poniższym artykule chcesz poczytać o napoju alkoholowym i nie skończyłeś jeszcze osiemnastu lat, to prosimy, abyś poczekał z tym do pełnoletności.
Jeśli natomiast chcesz poczytać o ważnym składniku kultury Włoch, to wiedz, że nikt Ci tego nie zabrania.)

Odmiana winorośli a bacca nera to taka, której owoce są ciemne (bacca - jagoda),
a bacca bianca natomiast - to winorośl o owocach jasnych. 
Bóg winorośli i wina, grecki Dionizos, czyli łaciński Bachus, nosi też włoskie imię Bacco.

 

Nie ma lepszej metody na odkrycie i poznanie świata włoskich win, niż podróż przez rodzime odmiany winorośli oraz przez regiony winiarskie.
Jeśli zechcesz w tę podróż się wybrać, wzbudź w sobie zaciekawienie oraz cierpliwość, i - niczym prawdziwy wędrowiec - zaglądaj w każdy winny zakamarek.
Być może nie każde wino będzie Ci smakować, nie każdego wina zdołasz skosztować: niektóre z nich dostępne są tylko lokalnie, inne z kolei są tak drogie, że większości z nas będzie musiała wystarczyć jedynie wiedza, że istnieją.
Ale wszystkie one warte są życzliwej uwagi i - jak to wina - otworzą przed Tobą wspaniały świat smaków i aromatów.
I - jak to wina - podkreślą i uwypuklą wszystkie wspaniałości Italii.


We Włoszech uprawianych jest najwięcej autochtonicznych odmian winorośli na świecie.
Autochtonicznych - czyli takich, które nie zostały przyniesione w dany region z innych miejsc, ale rosły tam “od zawsze”.

il vitigno - winorośl, odmiana winorośli
un vitigno autoctono - autochtoniczna odmiana winorośli

Jeśli wybierasz się do Włoch, sięgnij po najlepsze lokalne wino powstałe z autochtonicznych odmian.
Nie zapominaj przy tym, że lokalne wino smakuje najlepiej z daniami lokalnej kuchni.
Jeśli robisz winne zakupy w Polsce - próbuj, eksperymentuj i staraj się zapamiętać swoje wrażenia i oczywiście nazwę wina, odmianę, region oraz wszelkie oznaczenia, łącznie z informacją o procentowej zawartości alkoholu.
Zachowaj też krytycyzm - niestety w naszym kraju w sprzedaży pojawiają się czasem wina kiepskie, wręcz odpady. Nie wiń za to odmian winorośli, ale po prostu unikaj niedbałych sprzedawców. 

Włosi, gdy mówią o swoich winach, łączą zawsze ich aromaty ze smakiem potraw i dań, do których dane wino pasuje najlepiej.
Włoskie wina nie chcą istnieć bez włoskiej kuchni.
A włoska kuchnia nie istnieje bez włoskich win.
I bez wspólnego biesiadowania.

Oto kilka absolutnie najważniejszych i kluczowych nazw autochtonicznych odmian, które - jeśli jest się italomaniakiem - wypada znać.
Wyboru dokonałam subiektywnie. 


Odmiany autochtoniczne

Nebbiolo - rodzima odmiana winorośli o ciemnych owocach (bacca nera), uprawiana w Piemoncie i Lombardii. Najważniejsze wina otrzymywane z Nebbiolo to Barolo, Barbaresco, Gattinara, Sfursat (czyli Sforzato). 

Sangiovese to ciemne grona z Toskanii i Romagni (na zdjęciu głównym).
Powstają z nich przede wszystkim wina Chianti oraz Brunello.

Montepulciano d’Abruzzo to ciemne, autochtoniczne winogrono z Abruzzo. Wytwarza się z niego wino o takiej właśnie nazwie: Montepulciano d Abruzzo.

Glera o jasnych owocach to podstawa wina Prosecco.
Garganega, także a bacca bianca, rodzi wino Soave.
Ciemne owoce szczepów Corvina, Rondinella i Molinara dają cenione wino Amarone.
Wszystkie te winorośla to rodzime odmiany z Veneto.

Greco, Fiano a bacca bianca oraz Aglianico o owocach ciemnych to autochtoniczne odmiany Kampanii i Basilicaty.

Nero d'Avola, znane od starożytności, to prawdziwy książę wśród rodowitych sycylijskich winorośli a bacca nera, i tę właśnie nazwę - Nero d'Avola - spotkacie na butelkach. (Warto zaznaczyć, że inna nazwa tego szczepu brzmi Calabrese; nie każdy jednak wie, że powstała ona z błędnego powielania określenia Calaravrisi, co w dialekcie sycylijskim znaczyć miało "winogrona z Avola", z miejscowości Avola).
Nerello Mascalese o owocach ciemnych, oraz Carricante i Catarratto a bacca bianca dają wina z okolic Etny na Sycylii.
Grillo, a bacca bianca, oraz wspomniane już Catarratto, w kompozycji z Ansonica i Damaschino, również białe, to główne składniki wina Marsala, choć istnieją też jako odrębne wina.
Inzolia, a bacca bianca, zwana też Ansonica, to jedna z najstarszych odmian na Sycylii. Jej delikatne wino cenił podobno Pliniusz Starszy.
Zibibbo, a bacca bianca, choć najprawdopodobniej pochodzi ze starożytnego Egiptu (może dlatego zwane jest też Moscato d'Alessandria), uznawane jest jednak za rodzimą odmianę sycylijską. Daje wino likierowe, vino liquoroso, głównie wspaniałe il Passito di Pantelleria (Pantelleria to wyspa).

Lambrusco, winogrono ciemne, odmiana o antycznym, mówi się że również etruskim rodowodzie. Region Emilia-Romagna. Wino czerwone, naturalnie musujące, z tą samą nazwą na butelce. Będąc w Bolonii warto sięgnąć po lokalne Pignoletto, dające wino białe, lekko musujące.

Vermentino, a bacca bianca, odmiana lubiąca sąsiedztwo morza, uprawiana głównie w Ligurii i na Sardynii. Wina to np. liguryjskie Colline di Levanto (warto kojarzyć nazwę Levanto właśnie z Vermentino!) oraz sardyńskie Vermentino di Gallura czy też Vermentino di Sardegna.

Albarola, a bacca bianca oraz Bosco a bacca bianca z Ligurii, to odmiany dla mnie ważne, bo ich suszone owoce dają niezwykłe vino liquoroso Sciacchetrà.

Malvasia, a bacca bianca, ogólna nazwa dla wielu winorośli, z których wytwarza się rozmaite wina na całym Półwyspie Apenińskim. Jedno z ważniejszych win ze starych szczepów Malvasia di Candia i Malvasia Puntinata nazywa się Frascati i pochodzi z regionu Lazio. W różnych miejscach we Włoszech spotkacie jednak wiele win mających w nazwie Malvasia, z lokalnych odmian, jak np. Malvasia di Sardegna. Istnieje też odmiana a bacca nera zwana Malvasia nera di Brindisi.

Trebbiano, rodzina winorośli a bacca bianca, noszących w nazwie także określenie miejsca, skąd pochodzą: Trebbiano Toscano, Trebbiano Abruzzese, Trebbiano Romagnolo, Trebbiano di Soave, Trebbiano Modenese, Trebbiano Spoletino i Trebbiano Giallo. Powstałe z nich wina noszą więc odpowiednie nazwy, np. Trebbiano di Romagna, Trebbiano d'Abruzzo, Trebbiano di Aprilla, itd.

Przypominają mi się różne francuskie książki i encyklopedie o winie... Odnoszę wrażenie, że z mojego artykułu dowiecie się więcej...
Oj, chyba Juliusz Cezar znów musiałby spuścić Gallom łomot i zostawić im w spadku trochę "kultury rzymskiej".

------------------------------------
Dla każdego kochającego wino i marzącego o spędzeniu kilku ciekawych chwil we włoskich winnicach mam kontakt do Natalii Fabisiak, która organizuje jednodniowe "winne wycieczki" głównie po regionie Lacjum, zwłaszcza na obszarach słynnych Castelli Romani. Oto jej Biuro Podróży Enokulinarnych WineTour.PL - KLIK!