Dlaczego mówiąc po włosku o tym samym miejscu, do którego idziemy lub w którym jesteśmy, czasem używamy przyimka in, a czasem przyimka a, tak jak w przypadku andare in pizzeria/alla pizzeria?

Chodzi o przyimek miejsca, do którego idziemy lub w którym jesteśmy:

    Vado in pizzeria. Sono in pizzeria.
    Idę do pizzerii. Jestem w pizzerii.

Problem z wyborem przyimka in/a dotyczy zwykle tych nazw miejsc, które w ogólnym znaczeniu występują z preposizione in, jak np. in pizzeria - w pizzerii (ogólnie).

We włoskim - prócz wielu ogólnych nazw miejsca używających przyimka a (al ristorante, a casa) - istnieje ogromny zbiór nazw miejsc, z którymi użyjemy przyimka in, gdy mówimy o nich w sposób ogólny:

- in pizzeria, in trattoria, in pasticceria, in gelateria (zakończone na -ia)
- in biblioteca, in enoteca, in discoteca (zakończone na -eca)
- in banca, in albergo, in chiesa, in piazza, itd.

Gdy każde z tych miejsc zostanie przez mówiącego określone, używa sie wtedy prepozione a w połaczeniu z rodzajnikiem:

    Vado in pizzeria.
    Idę do pizzerii.
    Vado alla pizzeria "Da Pino" di via Farini.
    Idę do pizzerii "U Pina" z ulicy Farini.


A zatem miejsce może być nazwane w sposób ogólny, np. banca, albo też określone poprzez nazwę własną czy sprecyzowaną lokalizację: la banca di via Farini (bank z ulicy farini).
Miejsce może też być jednoznacznie określone przez kontekst - wówczas każdy z rozmówców bez dodatkowych wyjaśnień wie, o jakie miejsce chodzi.


Przykłady użycia preposizione articolata a dla miejsca określonego nazwą własną lub lokalizacją:

Vado in banca.
Idę do banku.
Vado alla Banca Unicredit, qui di fronte.
Idę do Banku Unicredit, tu naprzeciwko.

Vado in albergo.
Idę do hotelu.
Vado all'albergo Bernini in Piazza Barberini.
Idę do hotelu Bernini na placu Barberini.

Tutte le domeniche la signora Rossi va in chiesa.
W każdą niedzielę pani Rossi idzie/chodzi do kościoła.
Andiamo alla Chiesa di Santa Caterina di Bologna.
Idziemy do kościoła Santa Caterina w Bolonii.
Andiamo alla chiesa di Strada Maggiore, a Bologna.
Idziemy do kościoła z ulicy Strada Maggiore w Bolonii.

Mi sono messo in fila allo sportello / alla cassa.
Ustawiłem się w kolejce do okienka / do kasy.
Mi metto in fondo alla fila.
Ustawiam się na końcu kolejki.
Da sinistra in cima alla fila: Marco, Pietro, Gianna e così via.
Od lewej na górze kolejno (w rządku): Marco, Pietro, Gianna i tak dalej.

Siamo in pasticceria.
Jesteśmy w cukierni.
Siamo alla pasticceria Pansa a pochi metri dal Duomo di Amalfi.
Jesteśmy w cukierni Pansa kilka metrów od Duomo w Amalfi.

Siamo in trattoria / al ristorante / in osteria.
Jesteśmy w trattorii / w restauracji / w osterii.
Siamo alla famosissima osteria di Massimo Bottura.
Jesteśmy w słynnej osterii Massima Bottury.
Siamo alla famosissima Osteria Francescana di Modena.
Jesteśmy w słynnej modeńskiej Osterii Franciszkańskiej.


Przykłady użycia preposizione articolata a dla miejsca określonego przez kontekst (który postarajmy się sobie wyobrazić):

- Vedi quella pizzeria laggiù, in fondo, a destra? "Da Pino"?
   Widzisz tę pizzerię tam (tam w dole), w głębi, po prawej? "U Pina"?
- Sì, la vedo. Tak, widzę ją.
- Bene, allora vai alla pizzeria e portaci una pizza.
   Dobrze, więc idź do pizzerii i przynieś nam pizzę.

Adniamo alla pizzeria dove siamo stati ieri.
Idziemy do pizzerii, (tam) gdzie byliśmy wczoraj.